(Comentario seguindo as pautas da materia Historia Antiga do Grao de Arte)
Que el hombre injuriado que tenga un
caso vaya ante mi estatua llamada Rey de Justicia y lea mi estela escrita y
escuche mis valiosas palabras. Que mi estela revele el caso, de modo que
descubra sus derechos y calme su corazón (...) Si un hombre
ha sacado el ojo de otro hombre, sacarán su ojo...
(Código de Hammurabi)
Resume (no resume non se inclúen datos externos ao propio texto, información ou interpretación calquera allea ao mesmo. Só se expresan as ideas principais de maneira sintética)
O rei fixo gravar as leis nunha estela e animaba aos seus súbditos a consultalas para protexeren os seus dereitos. Entre
esas leis inclúese o “ollo por ollo”.
Indica a
información que achega sobre o Próximo Oriente (neste apartado fala do documento/monumento, e fai un exercicio de reflexión acerca do que engade ao noso coñecemento do momento histórico no que xurdiu).
A estela de
Hammurabi é un cipo de diorita no que se recolle, en escritura cuneiforme,
un conxunto de leis promulgadas polo rei babilonio
Hammurabi (comezos do IIº milenio) baixo a inspiración do deus garante
da
xustiza, Marduk.
O texto informa sobre os contidos dos primeiros códigos lexislativos mesopotámicos, sobre a importancia da escrita para a súa divulgación e tamén sobre a concepción sagrada da xustiza e da fonte da que mana, o rei, imaxe que se complementa coa iconografía da estela [que aquí non forma parte do comentario, pero que tamén é digna de consideración: Marduk, o deus patrón da Babilonia amorita, é o personaxe que aparece entronizado e toucado coa tiara de cornos propia dos deuses. O deus ofrécelle ao rei, representado de pé, os instrumentos do poder real e símbolos da súa xustiza: a vara de medir (ou cetro) e o aro (imaxe dunha corda enrolada), cuxa simboloxía concreta descoñecemos, aínda que ambos instrumentos redundan na imaxe da xusta medida (vara ou corda de medir para garantir repartos de terra equitativos) e da boa conducción (caxato ou corda para o arreo, ambos instrumentos do bo pastor?)]
Relaciónao
cos contidos da materia cos que garde maior relación (aquí podes estenderte no comentario, falar da historia do propio documento e introducilo no contexto histórico -período- e tamén temático -códigos lexislativos mesopotámicos- que lle corresponde)
Suponse que esta estela, destinada
seguramente ao templo do deus, dispoñería de varias copias para ser exhibidas
en diferentes lugares do reino que, en tempos de Hammurabi, incluía todo o val
do Éufrates ata o reino de Mari, e o val do Tigris ata o reino de Eshnunna. A
publicación das leis por escrito quería ser unha garantía de imparcialidade
para todo aquel que tivese a oportunidade de achegarse a elas e coñecelas,
evitar a arbitrariedade na súa aplicación e, sobre todo, protexer aos débiles
dos abusos dos poderosos.
Entre unha extensa restra de leis de dereito civil,
penal, mercantil, laboral..., perviven certos aspectos arcaicos do dereito
tradicional, a lei do talión, o que supón a conservación da vinganza de sangue,
que é un xeito de xustiza privada impropia dos Estados (que, por definición, se
arrogan a administración da xustiza).
O
coñecido como Código de Hammurabi é o documento xurídico completo máis antigo
coñecido, pero non o primeiro. A finais do período protodinástico sumerio e
durante o de Súmer e Akkad varios reis promulgaron diferentes disposicións coa
intención de corrixir os abusos a que dera lugar a perversión do sistema
redistributivo, cando os altos administradores dos templos se permitían
especular cos seus bens actuando como prestamistas privados. Pouco antes do
período de Akkad, Urukagina de Lagash promulgou un edicto que tiña como
finalidade non deixar “aos orfos e
viúvas a mercede dos poderosos” e incluía
unha condonación de débedas, entre outras medidas de protección dos débiles.
Pouco máis tarde, durante a III Dinastía de Ur, Ur-Nammu, “rei de Súmer e
Akkad” e expulsor dos Guti, tivo que facer fronte a unha profunda reforma do
país e restaurar a orde e a xustiza, para o que tamén promulgou un código, do
que só se conservan partes. Contén leis de carácter civil e penal, pero tamén
disposicións para regular o funcionamento do reino: unificación de pesas e
medidas, funcións do exército, rexistro catastral das terras (partindo da idea
de que o deus é o único propietario), etc., incluíndose tamén medidas para
limitar a influencia dos poderosos. Parece claro que o de Hammurabi se insire
nesta tradición mesopotámica de reis lexisladores, garantes da lei e da
xustiza.
